لوله چیست و از چه موادی ساخته می شود

یک حجم استوانه توخالی است که معمولاً دارای سطح مقطع دایره ای است. عمدتاً برای انتقال موادی که می توانند جریان داشته باشند مانند مایعات و گازها ، دوغاب ها، پودرها و ذرات جامد کوچک استفاده می شود. 
 نیاز بشر به انتقال مطمئن آب باعث شد تا با الهام از نی راهی مناسب پیدا کند. نخستین لوله ها از گیاهانی ساقه تو خالی داشتند مانند نی و بامبو ساخته شدند. از این لوله ها اول برای انتقال آب و بعدا با پیشرفت تکنولوژی و رفع دیگر نیازها برای سایر مایعات و گاز استفاده می شد.
افزایش جمعیت، نیاز به انتقال و توزیع آب به نقاط دورتر را بیش از پیش به وجود آورد. خندق ها، کانال ها و آبرراه ها به همین جهت ساخته شدند. نخستین خطوط انتقال زمانی ایجاد شدند که مسیرهای عبور پوشیده شدند.
امروزه از لوله در صنایع مختلف مانند نفت و گاز، فعالیت های تولیدی در دمای بالا و فشار بالا، سیستم های هوای فشرده و ساختمان‌ها کاربرد بسیار زیادی دارد.
دسته بندی لوله ها
لوله ها بر اساس روش تولید، کاربرد و یا متریالی که از آن ساخته شده اند تقسیم بندی می شوند. ماده ای که با آن لوله را می سازند یکی از مهم ترین مواردی است که لوله ها را به دسته های مختلفی تقسیم می کند.  در این مقاله می خواهیم لوله ها را بر اساس موادی که  می سازند دسته بندی کنیم
 
جنس لوله ها
امروزه لوله های ساخته شده با توجه به نوع کاربرد و شرایط کاری از مواد بسیار متنوعی ساخته می شوند. در این مقاله به برخی از موادی که از آنها برای ساخت لوله استفاده می شود اشاره خواهد شد:

1-لوله های پلاستیکی

• پی وی سی: پی وی سی یا پلی وینیل کلراید از جمله موادی است که به طور گسترده برای ساخت لوله از آن استفاده می شود. از آنجا که شرکت پلیکا یکی از معروف ترین سازندگان این نوع لوله در جهان است لوله های پی وی سی با نام لوله پلیکا نیز در بازار شناخته می شوند. از این نوع لوله بیشتر برای لوله کشی ساختمان و تاسیسات مختلف استفاده می شود.

• پلی اتیلن: یک ماده پلیمری ست که از واحد منفرد اتیلن تشکیل شده است. ماده اولیه پلی اتیلن از نفت خام به دست می آید. لوله های پلی اتیل دسته ای از لوله های پرکاربرد در صنعت هستند که به دلیل انعطاف پذیری بالا، رسوب پذیری پایین، مقاومت و دوام بالا نسبت به سایر لوله ها در اکثر پروژه ها کاربرد دارد.
• پلی پروپیلن: جز سبک ترین لوله ها و مقاوم ترین لوله ها در برابر مواد شیمیایی هستند. سیستم های لوله ای با جنس پلی پروپیلن به صورت گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند .وزن سبک، مقاومت در برابر جوشکاری و سایش سبب شده است تا این لوله ها دوام بالایی داشته باشند.همچنین این لوله ها عایق حرارتی و الکتریکی خوبی دارند.

2-لوله های فلزی

• سربی: لوله کشی سرب هنوز در سیستم های توزیع آب خانگی قدیمی و سایر سیستم های توزیع آب وجود دارد ، اما به دلیل سمی بودن، دیگر برای تاسیسات لوله کشی آب آشامیدنی جدید مجاز نیست . بسیاری از قوانین ساختمانی در حال حاضر مستلزم این هستند که لوله‌های سربی در تاسیسات مسکونی یا سازمانی با لوله‌های غیرسمی جایگزین شوند یا فضای داخلی لوله‌ها با اسید فسفریک تصفیه شود .
• فولادی: فولاد آلیاژی از آهن و کربن است. مقدار کربن موجود در فولاد نقش مهمی در میزان سختی، شکنندگی وقابلیت جوش پذیری آن دارد. فولاد با توجه به استحکام بالا گزینه ی بسیار مناسبی برای ساخت لوله ها مقاوم و مستحکم است. لوله های فولادی از رایج ترین نوع لوله ها در صنایع مختلف هستند. البته لوله های فولادی با نقاط ضعفی نیز همراه هستند که از آن جمله می توان به زنگ زندگی و خوردگی آن ها اشاره کرد. برای برطرف کردن این عیب راه های مختلفی به کار گرفته شده است که یکی از مرسوم ترین آنها استفاده از فرایند گالوانیزاسیون است.

• گالوانیزه: نوعی از لوله های فولادی هستند که سطح فولاد با یک لایه از فلز روی (زینک) پوشش داده شده است. این کار باعث می شود تا فولاد مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی و خودرگی به دست آورد. از لوله های گالوانیزه در ابعاد و اندازه های مختلف برای لوله کشی های ساختمان استفاده می شود.

• استنلس استیل: یک گروه دیگر از آلیاژهای آهن هستند که با افزودن حداقل 12 درصد کروم ساخته می شوند. وجود کروم باعث شده است تا این گروه از آلیاژهای آهن مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و زنگ زدگی داشته باشند و به همین دلیل با عنوان فولاد ضد زنگ نیز شناخته می شوند.

• چدنی: جنس لوله های چدنی از چدن ریخته گری است و بیشتر در سیستم لوله کشی آب و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرند. لوله های چدنی در دو نوع لوله های معمولی و داکتیل (نشکن) تولید می شوند. لوله های چدنی معمولی از قدیمی ترین لوله هایی هستندکه در سیستم توزیع آب استفاده شده اند. این لوله ها از مقاومت بالایی در برابر خوردگی برخوردارند. علاوه بر چدن معمولی از چدن نشکن نیز برای ساخت لوله استفاده می شود که در سال های اخیر جایگزین لوله های چدنی معمولی شده است.

• مسی: لوله های مسی برای سیستم های آب گرم یا سرد به کار می رود و همچنین به عنوان سرد کن در سیستم های HVAC کاربرد دارد. دو نوع لوله ی مسی وجود دارد. مس نرم و مس سخت. لوله های مسی نرم به راحتی خم می شوند. از نظر قیمت نیز بالاتر از لوله های مسی سخت هستند.

• آلومینیوم: گاهی از آلومینیوم نیز برای ساخت لوله استفاده می شود. آلومینیوم از مقاومت بالایی در برابر خوردگی برخوردار است. همچنین از آنجا که جرقه ایجاد نمی کند برای انتقال مواد قابل اشتعال مناسب است.